top of page

research 

“Schoonheid is de eeuwigheid die naar zichzelf kijkt in een spiegel.
Maar jij bent de eeuwigheid en jij bent de spiegel.”

-Kahlil Gibran

De landkaart

In mijn werk als beeldend kunstenaar was ik al meerdere jaren erg bezig met de manier waarop we de wereld waarnemen - of eerder: niét waarnemen. Ik was gefascineerd door de vele manieren waarop we de wereld proberen te beschrijven door modellen (kaarten, tabellen, diagrammen, classificaties,...) en dan die modellen voor meer werkelijk gaan aanzien dan de werkelijkheid zelf. We zijn gaandeweg de landkaart gaan verwarren met het terrein. Ook als docent beeldende kunst was ik steeds opnieuw verrast door de manier waarop mensen die leren schilderen of tekenen naar waarneming, heel vaak tekenen wat ze dénken, eerder dan wat er écht te zien is. We kunnen ons blindstaren op iets zonder het écht te zien, en dat is een gegeven dat ons ook dwarszit in deze beschavingscrisis waarvan de klimaatcrisis maar één aspect is. 

 

Deze fascinatie en dit onderzoek leidden tot (onder andere) de reeksen werk op papier en andere dragers genaamd ‘The Mycological Travels’,  ‘Botanical Studies en ‘Thinking Out Loud’. 

In deze reeksen verwerkte ik intuïtieve ideeën over de manier waarop onze mentale modellen de échte ervaring van de wereld in de weg staan, iets wat proces-filosoof Alfred North Whitehead de ‘vergissing van misplaatste concreetheid’ noemde. Eerder dan de werkelijkheid écht te ervaren, filteren we die doorheen een hele reeks concepten en overtuigingen, die maken dat we een erg vervormd beeld hebben van onze wereld en onze plaats daarin. 

 

De machtsgreep van de linkerhelft

Onze waarneming is ook erg verstoord door het overwicht dat onze linker hersenhelft heeft gekregen in onze moderniteit, iets waar neuropsychiater en filosoof Iain McGilchrist fantastisch werk rond heeft verricht.  Onze linker hersenhelft is een soort kleine psychopaat: hij ziet enkel onderdelen zonder samenhang, en zoekt voortdurend uit hoe hij die onderdelen kan manipuleren voor eigenbelang. Een functie die een belangrijke rol heeft gespeeld in onze evolutie, maar die nu voor rampspoed zorgt aangezien er geen balans meer is met de rechter hersenhelft die waarde en betekenis ziet in het grotere geheel. Onze technologische beschaving heeft alles ingezet op de 'linkerhelft': louter analyse, een verkeerd begrepen rationaliteit zonder onderliggend gevoel van waarde, opbreken van elke realiteit in zo klein mogelijke stukjes die gemanipuleerd kunnen worden, geen geloof in of voeling met de samenhang of sacraliteit van het geheel. Dit uit zich in het psychopathologische karakter van ons economische systeem en onze bereidheid onze hele biosfeer geleidelijk om te zetten in geld. Hoe kunnen we die beide manieren van zijn in de wereld, die van analytische manipulatieve controle en die van respectvolle doorvoelde ervaring van de betekenis van het geheel, terug met elkaar verzoenen?

 

Het wetenschappelijk materialisme


Bovendien zijn we enorm beperkt geraakt in onze waarneming en beleving van de wereld door het geheel aan overtuigingen dat het ‘wetenschappelijk materialisme’ wordt genoemd: het idee dat enkel materie en de elementaire fysische krachten werkelijk bestaan, en dat de hele werkelijkheid een louter toevallig gevolg is van random interactie tussen betekenisloze deeltjes, in een universum zonder zin of betekenis. Deze visie, die allerminst gebaseerd is op wetenschappelijke data of bewijs, wordt niettemin met religieuze ernst gehandhaaft als de enige ‘ware leer’ in de wetenschappelijke gemeenschap (Zie ook het essay ‘Een selfie van de Aarde’, en de Mijmeringen ‘Vijf Sigma (je gaat het niet geloven)’, ‘Een wonderlijke namiddag met een bijzonder wetenschapper, gentleman en visionair’, en de blogpost ‘De wetenschap en het ontluikende nieuwe paradigma’. 

Het is een buitengewoon nihilistische visie, die onze cultuur heel erg bepaalt, zij het grotendeels onbewust. Het is ook bij uitstek een visie die voortkomt uit ons beperkte ‘linker-hersenhelft-bewustzijn’, dat gefixeerd is op onderdelen en slecht is in het zien van verband en betekenis, iets wat de rechter hersenhelft veel beter kan. 

 

Een nieuw paradigma


Naar mijn mening zijn deze ‘vergissingen’ (die van ‘misplaatste concreetheid’, die van onze foute zelfdefinitie als aparte entiteiten fundamenteel afgescheiden van onze wereld en elkaar, en die van het wetenschappelijk materialisme), samengeteld de voornaamste oorzaken van de convergentie van ecologische en andere crisissen waar we ons als soort in bevinden. We leven ín onze modellen vanuit het gevoel van afgescheidenheid, we zien geen betekenis en verband in het geheel, en gaan er door onze beperkte  modellen steeds van uit dat we problemen kunnen oplossen vanuit een veel te enge definitie van die problemen, waardoor we steeds nieuwe problemen creëren in de domeinen die we buiten beschouwing hebben gelaten. En bovendien drijft de angst voor de leegte en het isolement ons tot steeds meer opstapelen van materiële bezittingen als compensatie, en tot het in stand houden van een economisch systeem dat de planeet levend opvreet. 

Eén van de grootste uitdagingen die ons wacht, naast de onwaarschijnlijk verregaande transformaties die nodig zullen zijn in economie, landbouw, transport, energie enzoverder, is de transformatie naar een nieuw wereldbeeld, waarin we de problemen waar we voor staan niet meer isoleren van het hele weefsel van zijn, van doorvoelde ervaring en essentie van bestaan, van alles dat een web van betekenis vormt (zoals systeemdenker Jeremy Lent dat zo mooi noemde) dat enkel als één geheel kan evolueren, als het Web van Indra

Dat we onszelf niet meer gaan zien als aparte ‘robots van vlees en bloed’ bestuurd door egoïstische genen, maar als fractale aspecten van een wonderlijk geheel waarvan we de sacraliteit terug moeten gaan zien en beleven. 

 

Nu ik van medium ben veranderd, en wil helpen informatie te verspreiden over deze en andere aspecten van de ‘meta-crisis’, wil ik deze zoektocht, die zich vroeger vooral intuïtief en beeldend afspeelde, verderzetten met woord (blog, essays en boeken) en beeld (de fotografische reizen). 

De research leidt tot steeds verder opschuivende horizonten van inzichten die het panorama van de ‘meta-crisis’ verbreden, complexer maken, maar die ook nieuwe en vaak heel verrassende mogelijkheden openbaren voor andere oplossingen en andere, hoopvolle toekomstbeelden. 

 

 

Verbonden bewustzijn


Eén van de aspecten van nieuwe benaderingen van de wereld die me het meest fascineert, is het groeiende inzicht dat ons bewustzijn, en bewustzijn in het algemeen, géén nevenverschijnsel of ‘epi-fenomeen’ is van materiële processen  (elektrochemische activiteit in onze hersenen). 

In deze nieuwe zienswijze die door een groeiende groep wetenschappers naar voren wordt geschoven, is bewustzijn een niet-reduceerbare essentie, de grond van waaruit heel het universum voortkomt. Bewustzijn is geen bijverschijnsel van materie, het is eerder andersom. 

Deze visie, waarvan het ‘wetenschappelijk idealisme’ één van de expressies is, wordt door steeds meer wetenschappers (Bernardo Kastrup, Frederico Faggin, Bill Mensch, Amit Goswami, Peter Russell, Marjorie Woolacott, Eben Alexander, Bernard Carr, Dean Radin, Ervin László, en vele anderen) naar voren geschoven als een mogelijke nieuwe manier van begrip die heel onze relatie tot de wereld én tot elkaar in een nieuw daglicht stelt. Het nieuwe begrip van bewustzijn als iets dat aan de wereld voorafgaat, kan leiden tot een omwenteling in onze zelfdefinitie die qua omvang en reikwijdte kan vergeleken worden met de ontdekking dat de Aarde rond de Zon draait, eerder dan andersom. Jouw bewustzijn, beste lezer, is niet het gevolg van de electrochemische activiteit in jouw hersenen (hoewel er wel een correlatie is). Jouw bewustzijn is primair, niet reduceerbaar, iets wat in de filosofie een 'ontologische primitief' wordt genoemd. Dat betekent niet dat jij primitief bent, voel je niet beledigd. Het betekent dat jouw bewustzijn fundamenteler is dan het lichaam waarmee het nu verbonden is.

 

Het is allemaal magie


Dit opent op zijn beurt weer deuren naar heel andere manieren om onszelf opnieuw te gaan zien als wonderlijk deel van een magisch, levend, evoluerend en intelligent Universum. Het wetenschappelijk idealisme toont ons een wereld die gecreëerd is door bewustzijn, eerder dan andersom, en dat heeft ongelofelijk verregaande implicaties. En dat zal op zijn beurt een weg mogelijk maken naar een nieuwe relatie met het levende organisme waar we deel van uitmaken, onze biosfeer.  Een relatie die gekenmerkt zal worden door synergie en emergentie, en een shift naar een veel hogere mate van harmonie en samenwerking mét de natuur, eerder dan die te proberen domineren zoals we nu doen met desastreuze gevolgen. Vanuit een hernieuwde beleving van het sacrale in onszelf en de wereld, en vanuit een ander begrip van ons bewustzijn als een fractale expressie van een universeel bewustzijn, kunnen we onze natuurlijke plaats in het geheel innemen en eindelijk ‘stewards’ van onze planeet worden, en onze unieke bijdrage leveren aan het welzijn van onze biosfeer (als dat beeld je utopisch en onmogelijk lijkt, is dat begrijpelijk maar onterecht - iets wat mijn research me steeds meer duidelijk maakt, en is dat een reden te meer om mijn blog te volgen).

 

 

Van onder uit


Deze research is dus een logische uitloper van mijn werk als beeldend kunstenaar, maar maakt gebruik van andere media. 

Ik deel de resultaten van de research mee in de blog en in de essays, op een manier die zo toegankelijk mogelijk zou moeten zijn. Ik wens niet te schrijven voor een gespecialiseerd publiek, maar voor een zo breed mogelijk deel van de bevolking, aangezien ik meen dat de noodzakelijke veranderingen waar we voorstaan van onderuit zullen moeten gedreven worden. De structuren van ons huidige politieke bestel zijn niet geschikt om een antwoord te bieden op de metacrisis, en zijn tezeer verweven met de economische machtsstructuur die zo grondig moet hervormd worden. 

Het zal dus aan ons zijn - we, the people. Daarom is het verspreiden van informatie zo cruciaal in deze jaren die zullen beslissen hoe de toekomst van onze biosfeer eruit zal zien: ofwel een dystopie van een ontregeld klimaat, politieke instabiliteit en geweld, een uitgeputte bodem, dode oceanen, een ineenstortend ecosysteem en uiteindelijk een 'societal collapse'; oftewel een pad naar een heel andere toekomst gebaseerd op synergie en harmonie tussen onze soort en het levende wezen waar we deel van uitmaken, onze biosfeer. 

 

De research en de blog, en de toekomstige boeken, zullen mijn bijdrage zijn aan een beweging die overal ter wereld vorm krijgt. Deze beweging is niet gebaseerd op strijd, maar op een groeiend begrip, een toenemende hereniging van cognitie en intuïtie, en een transitie naar een nieuwe fase van bewustzijn. Het is een beweging van synergie en emergentie - het organisch groeien naar de nieuwe en mooiere wereld die mogelijk is, hoe veraf die nu nog moge lijken. 

 

En mijn ultieme doel, beste lezer, is dat jij ook geïnspireerd kan raken en overgaat tot een eigen vorm van actie vanuit het besef dat eigenlijk niemand gewoon aan de kant kan blijven staan. We maken allemaal deel uit van het organisme ‘Aarde’, en we hebben allemaal een bijdrage te leveren. 

Het is aan ons. Aan wie anders? 

 

 

De olifant in de kamer


Daarbij wordt het nodig om het te hebben over de heilige koe van onze moderniteit, die tegelijk de olifant in de kamer is waarover niemand het wil hebben: het kapitalisme. 

Steeds meer denkers wijzen erop dat een model dat gebaseerd is op eindeloze  exponentiële groei in een eindig systeem (de planeet) onhoudbaar is. Een model dat bovendien nu al dubbel zoveel grondstoffen en ‘resources’ gebruikt dan wat onze planeet kan dragen. Een exponentiële groei van drie procent per jaar, wat nodig is om dat economische systeem draaiende te houden, leidt tot een verdubbeling van dat systeem op 25 jaar tijd. Reken maar uit: binnen 25 jaar dubbel zoveel verbruik van grondstoffen en energie als nu? Ondoenbaar, en de doodsteek voor een biosfeer die al wankelt. 

Maar hoe kan het anders? Welke economische modellen of systemen zouden compatibel kunnen zijn met een levende planeet, en met een bloeiende mensheid? Hoe kunnen we voorbij de groei, en eerder naar een goed  georganiseerde en rechtvaardige ‘krimp’ van de economie? Welk systeem zou ook de economische rivaliteit tussen grootmachten en natiestaat kunnen ombuigen naar samenwerking en synergie?  Hoe kunnen we economie terug verbinden met respect voor het levende wezen dat onze biosfeer is, en met respect voor alle mensen die deel uitmaken van die economie? Welke andere technologieën zijn mogelijke alternatieven voor wat we nu ‘geld’ noemen? Hoe kan arbeid losgekoppeld worden van inkomen (want er zal geen werk zijn voor iedereen in een duurzame economie, omdat er veel minder van alles geproduceerd zal worden). Hoe kunnen we de economie doelgericht kleiner maken zonder dat dat mensen in armoede stort of onze samenleving ontwricht? Hoe kan de mondiale ongelijkheid aangepakt worden? Kunnen we de transnationale ondernemingen omvormen tot kleinere, lokaal verankerde entiteiten waarin de werknemers een meerderheidsaandeel hebben? Hoe kunnen we de invloed van grote economische spelers op het politieke bestel beperken? Heel veel vragen, die ook deel blijven uitmaken van mijn onderzoek.

 

Jij bent een wonderlijk wezen


In het nieuwe wereldbeeld dat opdoemt uit biologie, astrofysica, elementaire-deeltjesfysica, de studie van bewustzijn en andere wetenschappen, wordt het fundamentele mysterie en wonder van bestaan en van het fenomeen ‘leven’ terug bekrachtigd, in plaats van ontkend. De wereld is wonderlijk, en jij ook. 

Hoeveel mensen kunnen zichzelf nog zien als een sacraal en wonderlijk deel van een even sacraal en wonderlijk universum, doordrongen van zin en betekenis en doelgerichtheid en intelligentie op alle niveaus? Indien we ons zo zouden kunnen zien, ervaren, waarnemen, zouden we nog in zo’n grote mate verslaafd geraken aan alcohol, drugs, antidepressiva, televisie, gamen, shoppen, enzoverder? Zouden we ons nog zo’n zorgen maken over materiële bezittingen of status? Zouden we nog bang zijn van de dood?

Het is ons gevoel van afgescheidenheid in een zinloos universum, dat ons ertoe brengt om alles in te zetten op bezit en veiligheid. Als alles toch zinloos is, kunnen we maar beter het beste speelgoed hebben voor zolang dit duurt, en verzekeren dat niemand ons speelgoed gaat afnemen. Enkel een hernieuwd besef van de onderlinge verbondenheid van alles, en van de onsterfelijkheid van bewustzijn, kan ons genezen van de existentiële angst die het kapitalisme aandrijft, met de vernietiging van onze planeet tot gevolg. 

En aangezien iedereen een aspect is van een groter geheel, is iedereen uitgenodigd om deel uit te maken van de verandering die nodig is én op komst is. Iedereen is een wonderlijk onderdeel van een groter, mysterieus geheel, en iedereen is doordrongen van een unieke gave voor de wereld. Eerder dan gehoorzame ‘kleine’ volgelingen van een economische machine die ons bezit en veiligheid belooft, kunnen we actieve en krachtige auteurs van een nieuwe werkelijkheid worden. Ook jij ja, wie anders? 

Het idee dat ieder van ons zich enkel met ‘de eigen zaken’ kan of moet bemoeien, is achterhaald en schadelijk. Ons bestaan wordt pas volledig in het geven van onze gave, onze ‘genius’, aan de wereld, en ons unieke potentieel voor het tot stand brengen van een nieuwe wereld. Zoals de cellen in ons lichaam zich niet kunnen permitteren om zich enkel te bemoeien met ‘de eigen zaken’, maar geen onderscheid maken tussen het belang van het zelf en het grotere lichaam (het alternatief heet ‘kanker’), zo worden wij ook uitgenodigd om onze rol op te nemen in het meercellig wezen dat onze biosfeer is. En daarin kunnen we ook onze échte identiteit weervinden: mysterieuze, wonderlijke en krachtige wezens die een belangrijke rol te spelen hebben in de evolutie van onze wereld. 

Kun jij jezelf zo zien? De afgescheidenheid tussen mij en jij, die dit leest, is een illusie. En we maken beiden deel uit van één geheel, dat wonderlijker is dan kan beschreven worden. 

Ga je in op de uitnodiging? 

 

Links


Naast de research inzake de nieuwste wetenschap van bewustzijn, blijft mijn aandacht uitgaan naar zowat alle aspecten van de ‘metacrisis’, ongetwijfeld de grootste uitdaging waar we als soort ooit hebben voorgestaan. 

Energie, landbouw, technische evoluties als A.I. en sociale media, migratie, de planetaire economie en de technologie van ‘inwisselbare tokens van optionaliteit’ die we ‘geld’ noemen,... geen van deze dingen kan echt los van al de andere bekeken worden. 

Er zijn veel grote geesten bezig met deze problematiek, en aangezien het mijn bedoeling is om zoveel mogelijk informatie te helpen verspreiden, zal ik op een pagina die nog in aanbouw is, vele links voorzien naar organisaties en individuen die al fantastisch werk hebben geleverd in het creëren van een nieuw wereldbeeld. 

Ik nodig je uit om deze links te verkennen, en te ontdekken hoeveel er al verschuift en verandert en beweegt, weliswaar onder de radar van onze media die op heel andere dingen gefocust zijn. 

 

Oefeningen

Het is mijn bedoeling om de inzichten die opdoemen in het nieuwe paradigma te vertalen naar ‘bewustzijns-oefeningen’ en meditaties, aangezien ik ondervind dat louter mentale kennis van onze situatie niet voldoende is. We moeten voorbij de kennis naar een belichaamde en doorvoelde ervaring van een andere relatie tot onze leefwereld. Zoals meer en meer wordt begrepen door eenieder die bezig is met de metacrisis en de grote transitie, is het nodig om tot een 'embodied consciousness', belichaamd begrip te komen, een doorvoelde ervaring van andere manieren van waarnemen, zijn en ervaren, in het licht van het nieuwe wereldbeeld dat opdoemt. Deze oefeningen wil ik ontwikkelen in samenwerking met mijn partner Agnes Nagygyörgy, die intuïtie- en energetisch gids is, en zelf al vele geleide meditaties heeft ontwikkeld. Je vindt alle info over Agnes op haar website (Engelstalig). 

Wil je graag op de hoogte blijven? Abonneer je op de nieuwsbrief en updates van de blog!

Je krijgt één of twee keer per maand een post uit de reeks 'Mijmeringen en Meditaties', met de nadruk op hoop en ideeën voor een betere wereld

Eén maal per maand krijg je een overzicht van de andere nieuwe blogposts en essays.

Je kan je op elk gewenst moment uitschrijven.
A Biosphere Project deelt geen data met derden

Wil je A Biosphere Project graag steunen?

Je kan dat doen door een éénmalige of weerkerende donatie.

Neem een kijkje op de steunpagina waar je ook de drie vormen van periodieke donatie en lidmaatschap kan ontdekken. 

Alvast bedankt voor je interesse! 

Door een donatie help je mij om me full-time te wijden aan A Biosphere Project!

Je kan je lidmaatschap op elk gewenst moment stopzetten..
A Biosphere Project deelt geen data met derden

bottom of page