“Be like the flower, turn your faces to the sun.”
Khalil Gibran
Beste lezers en volgers van A Biosphere Project,
Aangezien de vorige twee mijmeringen nogal breedvoerig waren, zeg ik het deze week vooral met een paar beelden.
Ik had het vorige week over een ervaring van magie die ik had in een uitzonderlijk deel van de wereld: het hoge noorden van Noorwegen. En ik had het over hoe de herkenning van magie ons zou kunnen verleiden tot het weer gaan zien van de wereld als levend, bezield en het redden waard.
Magie is ook overal natuurlijk, en schuilt in de kleinste dingen en dagdagelijkse omgevingen, niet enkel in uitzonderlijke locaties of bij spectaculaire natuurwonderen als het noorderlicht.
Zo kwam ik onlangs op de dagelijkse ochtendwandeling met onze hond Cheddar deze blauwe passiebloem tegen. Het was niet de eerste keer dat ik een passiebloem zag, maar om één of andere reden raakte het zicht van de bloem me deze keer meer dan gewoonlijk. De onwaarschijnlijkheid van de hele verschijning, de excentrieke verbeelding die zo’n uitzinnige variatie aan kleuren en vormen doet ontstaan, de pure overdaad die elk enigszins beperkend idee over functionaliteit schaamteloos achter zich laat en zich uitleeft in een vertoon van nutteloze speelsheid en inventiviteit...het is toch niet te geloven wat er allemaal groeit en bloeit op deze planeet van ons... De natuur is de grootste kunstenaar en één die geen terughoudendheid kent.
Sommigen zouden kunnen tegenwerpen dat deze bloem niet eens zó mooi is (ik heb die mening al gehoord) en ik zie wel wat er bedoeld wordt: het lijkt er wat over, en de vormcombinatie in deze bloem lijkt haast ‘gemaakt’. Maar toch hou ik er van, van deze passiebloem, net omdat het zo’n buitenissige ‘overdreven’ bloem is. Er zijn natuurlijk nog veel meer voorbeelden van buitenissige en onwaarschijnlijke vormen van leven, en je zou kunnen stellen dat de natuur eigenlijk altijd en overal buitenissig, excentriek, oneindig vol verbeelding, crazy en onbeheersbaar uitbundig is. Het is pas als de (hedendaagse) mens er zich mee gaat moeien, dat je vaak eentonigheid krijgt, lelijkheid, gebrek aan verbeelding en gebrek aan aanvoelen van verhoudingen of harmonie.
Nu zou ik me kunnen laten gaan in heel wat mijmeringen naar aanleiding van deze bloem. Ik zou het kunnen hebben over het idee dat deze bloem, en alle bloemen en alle wondere dingen in de natuur slechts het gevolg zijn van toevallige mutaties van ‘egoïstische genen’ die toevallig een betere overlevingskans boden aan betekenisloze organismen. Dat is de overtuiging die nog behoort tot de standaard kijk op evolutie en leven en die ‘neo-Darwinisme’ wordt genoemd. Maar dat idee mag eigenlijk naar de prullenmand, en binnenkort laat ik een aantal wetenschappers mijmeren over de reden waarom we de overtuiging moeten loslaten dat louter toevallige mutaties verantwoordelijk zijn voor de evolutie van de uitzinnige variatie aan levensvormen op onze planeet.
Of ik zou kunnen mijmeren over de helende eigenschappen van de passiebloem, die al eeuwenlang wordt gebruikt als slaapbevorderend en angstwerend middel. De passiebloem wordt in haar natuurlijk verspreidingsgebied in Zuid-Amerika ook sinds mensenheugenis gewaardeerd omwille van de geneeskrachtige eigenschappen door de inheemse volkeren.
En van daar zou de mijmering kunnen gaan over de bijzondere expertise van de ‘indigenous’ volkeren' wereldwijd, die een uitzonderlijke schat aan kennis bewaren over de medicinale en andere eigenschappen van talloze planten, en die ook een schat aan know-how bezitten over hoe in harmonie te bestaan met een ecosysteem, kennis die wij meer dan nodig zullen hebben in de komende transities naar een wereld die, als we het halen, veel mooier zal zijn dan de wereld die we nu creëren.
Of ik zou het kunnen hebben over de naam van deze bloem, de passiebloem, en hoe die naam ons misschien iets vertelt over passie als fundamentele eigenschap van de natuur, iets wat we vanuit ons mechanistisch wereldbeeld misschien niet meer zo snel zullen herkennen of erkennen. Passie (samen met magie) als drijvende kracht van alles, passie als motor van de evolutie en als de energie die synergie en emergentie aandrijft in het Universum.
Of ik zou kunnen verder denken over de merkwaardige geometrie die op elke schaal in het Universum opduikt, van het allerkleinste micro-organisme tot de grootste clusters van melkwegstelsels, fractale geometrische patronen die uiting zijn van een intelligentie die doorheen synergie steeds meer ‘elegante complexiteit’ voortbrengt in dat Universum.
Je ziet, je kan eender waar vertrekken, bij eender welke observatie van eender welk ‘gewoon’ object of idee of persoon, en uitkomen bij de grootste levensvragen of bij eender welk aspect van wetenschap, filosofie, kosmologie, spiritualiteit,... kortom, je kan vanuit de meest dagdagelijkse waarneming al mijmerend en associërend bij letterlijk alles uitkomen. Zolang je je maar niet laat beperken door ‘gezond verstand’ of algemeen aanvaarde denkbeelden over wat de wereld eigenlijk is. Elk detail verbindt ons met het geheel, en omgekeerd. Want “God is in de details”, zoals architect Ludwig Mies van der Rohe het zei.
Maar ik ga het allemaal voor een andere keer laten, en me deze keer beperken tot een paar beelden van deze buitenissige bloem, de passiebloem.
Ik was dankbaar die dag dat ik deze bloem met veel meer aandacht had opgemerkt, bekeken en bestudeerd. We mogen elke dag dankbaar en verwonderd zijn over alles wat de natuur ons geeft aan schoonheid, elegantie, verbeelding, eindeloze variatie, en buitenissige passie. Alles wat we moeten koesteren en beschermen. Al de schoonheid en de magie die bescheiden in de kleinste hoeken en kieren van de levende natuur schuilen of uitbundig, buitenissig en explosief in de grootste panorama’s schitteren.
In de ‘gewone’ blog van A Biosphere Project (waarin die blog verschilt van de ‘Mijmeringen’ kun je hier lezen) kun je komende week een post verwachten over wat de meest effectieve én dringendste manier is waarop ieder van ons kan helpen om de uitzinnige maar erg bedreigde biodiversiteit op onze planeet te helpen vrijwaren. Zoals aangekondigd zal ik in de reguliere blog meer aandacht besteden aan de toestand van onze biosfeer, en aan mogelijkheden voor een transitie naar een nieuwe manier van bestaan in onze biosfeer.
Bedankt voor het lezen en kijken, en tot de volgende aflevering,
Het ga jullie goed,
Filip
