Nee, dit is niet de Stairway to Heaven, excuses voor de misleidende titel, dit is gewoon de stairway naar onze eerste verdieping, gedurende een kort moment het decor voor boeken van mijn ‘volgende om te lezen’ stapel, dus hooguit de stairway naar wat meer informatie.
Dit zijn de boeken die op mijn leeslijst voor komend jaar staan. Ze lagen al een hele tijd in een hoek opgestapeld, nu heb ik een klein boekenrekje waar ze vanaf deze week in kunnen. Een beetje orde op zaken stellen voor het nieuwe jaar. Sommige boeken in deze stapel heb ik al geheel of gedeeltelijk gelezen maar houd ik steeds in de buurt omdat ik er steeds naar terugkeer. Ze zijn allemaal deel van mijn ‘voedingsbodem’, mijn humus aan informatie en inzichten die me helpt in mijn zoektocht.
Research omvat altijd het zoeken naar informatie. Zoals ik zei in mijn introductiefilmpje op de homepage van de website, heeft alles wat we denken en voelen, alles wat we doen en laten, te maken met de informatie die we krijgen en verwerken. Maar Rabbi Heschel zei: “De wereld zal niet gered worden door meer informatie, maar door meer appreciatie”. Informatie alleen is niet genoeg.
Wij zijn niet enkel intellect, maar ook een kern van gewaar-zijn die ervaart op vele manieren, en ook intuïtief kan begrijpen op basis van alle informatie waarmee we in interactie komen, ook informatie die ons via andere wegen dan boeken of studeren bereikt. Vooral ook de informatie die we op een dieper niveau verwerken dan het louter mentale. We kunnen alles wat er in de wereld gebeurt niet begrijpen enkel vanuit het mentale domein, we moeten vanuit een veel dieper niveau gaan waarnemen en handelen.
Gewaar-zijn reikt veel verder dan het mentale, het cognitieve, maar dat zijn we een beetje vergeten in onze samenleving die zo op het cognitieve is gericht, en dan vooral op onze ‘linker hersenhelft’. We krijgen ook voortdurend informatie doorheen allerlei kanalen, en het cognitieve kanaal is daar maar één van. De andere kanalen zullen nog ter sprake komen in de blog, want één van de uitdagingen waar we naar mijn gevoel voor staan is het opnieuw aanboren van al die andere kanalen en zintuigen waarmee we kunnen waarnemen, kanalen die geatrofieerd zijn omdat onze cultuur daar al eeuwenlang geen aandacht aan schenkt of zelfs niet meer gelooft dat deze kanalen bestaan.
Zoals de grote dichter Rainer Maria Rilke het zo mooi uitdrukte: "Dat is in wezen de enige moed die van ons gevraagd wordt: moed hebben voor het meest vreemde, het meest bijzondere en het meest onverklaarbare dat we kunnen tegenkomen. Dat de mensheid in die zin laf is geweest, heeft het leven eindeloos veel schade berokkend; de ervaringen die 'visioenen' worden genoemd, de hele zogenaamde 'geestenwereld', de dood, al die dingen die zo nauw met ons verwant zijn, zijn door ons dagelijkse ontwijken ervan zo uit het leven verdrongen dat de zintuigen waarmee we ze hadden kunnen bevatten, geatrofieerd zijn."
En informatie alleen leidt niet noodzakelijk tot wijsheid. De Wijze zei immers: wijsheid is niet in boeken te vinden. De Tao waarover je kan praten, is niet de echte Tao, schreef Lao-Tzu. Toch wijdde hij vijfduizend woorden aan zijn poging om het onuitspreekbare uit te spreken, de ’Tao Te Ching’.
Dat boekje, zo’n 2600 jaar geleden geschreven, zit trouwens tussen deze stapels, samen met een paar andere boeken die ik al heb gelezen maar die ik geregeld terug ter hand neem of herlees.
De Tao Te Ching is één van de boeken die me overal vergezellen, en ik heb een klein zak-exemplaar in elke reistas en rugzak klaar zitten. Mijn exemplaar (of liever, exemplaren want ik heb er een stuk of vier van) is de Engelse vertaling door Stephen Mitchell, een meesterlijke her-dichting eigenlijk, die een eigen poëzie en klank heeft, en die ik iedereen van harte aanbeveel. Hier staat eigenlijk alles in wat een mens moet weten. De rest moet ervaren worden buiten de boeken om.
Waarom dan zoveel boeken op onze trap?
Naar mijn gevoel zijn we het spoor een beetje bijster door de hoeveelheid deel-informatie die we steeds verder opgesplitst hebben in specialisaties en deelgebieden. Niemand in onze seculiere, hoog-technologische samenleving, schijnt nog te weten waar het uiteindelijk allemaal over gaat. We leven in een wereld van specialisten en specialismen, en de meeste van de specialisten weten niet waar de anderen mee bezig zijn.
Als ik bedenk wat deze boeken op de foto gemeen hebben met elkaar, denk ik dat het allemaal boeken zijn die de weg helpen wijzen naar een vorm van verbinding tussen al die deelgebieden. Die wijzen naar een nieuw wereldbeeld dat begint op te doemen, een nieuw verhaal dat ons kan helpen inzien wat er aan de hand is en waar we mee bezig zijn.
Het lijkt wel of de mens eeuwenlang boeken heeft geschreven waarin alles-wat-is steeds verder opgesplitst werd in kleine stukjes, die op hun beurt ook weer verder werden opgesplitst in nog kleinere stukjes door specialisten die steeds meer gefocust waren op hùn kleine stukje. Een beetje zoals in een deeltjesversneller de werkelijkheid wordt opgesplitst in steeds kleinere sub-atomaire ‘deeltjes’ die op hun beurt ook weer blijken te bestaan uit steeds vreemdere en ongrijpbaarder ‘deeltjes’. En aan het eind van de rit verliest het begrip ‘deeltje’ zijn betekenis en blijkt alles te bestaan uit energie in één ondeelbaar veld.
En het lijkt wel of de mens nu dan de weg terug zoekt vanuit die eindeloze versplintering naar het ene al-wat-is, naar dàt wat al die deeltjes en splinters en stukjes weer aaneenbindt tot een verhaal van betekenis. Waar gaat het allemaal over? Wat is er eigenlijk aan de hand?
En nagenoeg alle boeken op de trap hebben naar mijn gevoel op één of andere manier te maken met die zoektocht naar het geheel, eerder dan naar nog meer deeltjes. Met boeken alleen komen we er niet, maar ze kunnen wel helpen om de versnippering waar we zo lang in ondergedompeld zijn geweest ongedaan te maken.
Nee, ik ga dit niet allemaal gelezen krijgen het komende jaar, maar ik vertrouw inmiddels hoe langer hoe meer op synchroniciteit. Ik merk steeds vaker dat als ik één van deze boeken opensla op een willekeurige (?) bladzijde, ik heel vaak precies bij die informatie beland die ik nodig heb op dat moment. Het is grappig en vreemd, maar het wérkt.
Synchroniciteit is één van die fenomenen die onze hedendaagse cultuur niet echt erkent als zijnde ‘echt’. Allemaal toeval. Maar synchroniciteit is wat mij betreft een héél bijzonder fenomeen dat wel degelijk écht is (en zelfs al onderwerp is van 'serieus' wetenschappelijk onderzoek). En het speelt een grotere rol in ons leven dan we doorgaans zien of erkennen.
De grote yogi Michael Singer, ook auteur van ’The Untethered Soul’, heeft van synchroniciteit zijn levensproject gemaakt. Het autobiografisch relaas van zijn toewijding aan het volgen van synchroniciteit is een wonderlijk boek, één van die boeken die ons de weg wijzen naar al die àndere kanalen van informatie en begrijpen: ‘The Surrender Experiment’.
Het is een onwaarschijnlijk verhaal, en van harte aanbevolen. Ik wil er verder niet teveel over zeggen, maar jullie gewoon aanmoedigen om het te lezen, omdat dit verhaal ons zoveel leert over ons doen en laten, en over hoe de wereld en wij samen ‘gebeuren’, zonder dat we dat steeds moeten zien als een proces waarin wij het ‘voor het zeggen hebben’ of steeds controle moeten behouden (als we dat al ooit hebben - controle is waarschijnlijk één van onze hardnekkigste illusies).
Dat is alvast één van mijn goede voornemens voor dit komende jaar: mijn eigen ‘surrender experiment’ verder volgen, waar het ook heen moge leiden.
En ik zal het komende jaar blijven verslag uitbrengen van voortschrijdende inzichten die opdoemen uit de gestaag groeiende stapel boeken, maar alleen als die inzichten naar mijn gevoel wijzen naar iets wat voorbij die inzichten ligt. Informatie alleen is niet genoeg. Appreciatie, misschien, want ik denk dat Rabbi Heschel gelijk had en dat het alleen appreciatie, of liefde, zal zijn dat de wereld zal redden, niet informatie.
Bedankt voor het lezen, en tot de volgende aflevering,
Het ga jullie goed,
Filip
Comments