"Als het enige gebed dat je ooit in je hele leven zegt 'dank je wel' is, dan is dat genoeg."
Meister Eckhart
Foto: Filip Van Kerckhoven
Iets waar ik de afgelopen weken heel erg me bezig ben geweest is het gegeven ‘dankbaarheid’.
Nu is dankbaarheid iets waar ik al langer mijn aandacht op heb. De afgelopen paar jaar heb ik een soort vaste gewoonte ontwikkeld om een paar keer per dag een bewust moment van dankbaarheid in te lassen. ’s Ochtends en ’s avonds, maar ook meerdere keren overdag.
En naarmate ik dat meer en meer doe, groeit ook het doorvoelde besef dat élk moment gevuld kan zijn met een vorm van dankbaarheid.
Er is zòveel om dankbaar voor te zijn, elke dag. Dat wéten we misschien wel met ons hoofd, maar zoals met alles is het weer heel wat anders om dat écht te gaan voélen.
Het is zo: elke impuls of ervaring die constant is, verdwijnt na verloop van tijd uit onze aandacht, uit ons bewustzijn en waardering. We kunnen alleen iets écht waarnemen in contrast met een andere ervaring.
Toen onze grootouders voor de eerste keer water uit een kraan konden doen lopen door simpelweg aan een hendeltje te draaien, zal dat een echte bron van verwondering en vreugde en dankbaarheid geweest zijn. Nog meer zo als dat water nog warm was ook. Nu is de kraan opendoen om het bad vol te laten lopen iets dat zelden of nooit onze harten in beroering zal brengen met een golf van dankbaarheid en vreugde. Het is ‘normaal’ geworden, vanzelfsprekend.
Vervang ‘water uit de kraan’ door zowat élk gegeven van onze westerse geïndustrialiseerde rijke samenleving, en je krijgt een beeld van een samenleving waarin dankbaarheid niet echt een centrale plaats inneemt. Een volle ijskast, een groot huis met centrale verwarming en alle electronische snufjes, een of twee auto’s voor de deur, ettelijke paren schoenen en kleerkasten waarin meer zit dan we ooit nog kunnen dragen,...
Alles wat voor onze grootouders of hùn ouders nog een verre droom leek, wij hebben allemaal en meer.
Maar hoeveel dankbaarheid ervaren we nog écht, dagdagelijks? En ik bedoel dan ECHT, niet gewoon voor een paar seconden in een uithoek van ons bewustzijn, maar bewust en doorleefd?
Het bewust en dagelijks oefenen van dankbaarheid is een zelfversterkend proces: naarmate ik meer aandacht heb op dankbaarheid, wordt ik me ook veel bewuster van alles waar ik dankbaar voor ben: de vele grote en kleine dingen in het leven van elke dag die wonderlijk zijn, maar die we makkelijk vergeten in de drukte en de haast, of die we te weinig aandacht geven omdat we zo makkelijk al onze aandacht richten op de problemen of uitdagingen die we ervaren. En door die toegenomen aandacht, voel ik me doorgaans veel meer aanwezig en levend in het moment, en opmerkzamer en alerter. En daardoor wordt het ook weer makkelijker om dankbaar te zijn... het is een vicieuze cirkel.
Maar ik weet het: soms gaan we doorheen dingen die schijnbaar weinig ruimte laten voor dankbaarheid: ziekte, verlies van een baan, werkgerelateerde stress, problemen met de kinderen, en soms zelfs het overlijden van een geliefde of vriend of familielid. Zeker in zo’n omstandigheden kan het beoefenen van dankbaarheid een haast onmogelijke uitdaging lijken. Toch heb ik ook in zo’n omstandigheden reden tot dankbaarheid gevoeld en ervaren. Of we zo’n aspecten kunnen ervaren tijdens heel pijnlijke periodes, hangt ook af van het perspectief dat we hebben op heel het proces, en hoe we kiezen om in dat proces te staan - want voor een groot deel blijft dat een keuze.
En het oefenen van dankbaarheid is als het oefenen van spieren: naarmate je het meer doet, worden de spieren krachtiger en groter, en kan de oefening ook groeien en verder ontwikkelen in dat zelfversterkend proces. Ik kan het alleen maar van harte aanbevelen als dagelijkse praktijk!
Over hoe ik dat concreet doe elke dag, wil een andere keer eens een langere post schrijven.
Elke stimulus of ervaring die constant is, verdwijnt na verloop van tijd uit onze focus en aandacht en bewustzijn.
Zo ook de ervaring van het leven op een planeet die buitengewoon gastvrij is voor het fenomeen ‘leven’, waar al meer dan tienduizend jaar een bijna perfecte temperatuur en klimaat gezorgd heeft voor de ideale omstandigheden voor onze ontwikkeling van het fenomeen ‘beschaving’ (een woord dat ik altijd tussen aanhalingstekens plaats omdat ik van mening ben dat we het stadium van echte beschaving nog niet bereikt hebben), een planeet die zò rijk is aan zò’n uitzinnige verscheidenheid van onvoorstelbaar prachtige levensvormen die in zò’n onwaarschijnlijk complexe en harmonieuze dans verwikkeld zijn die tot almaar méér pracht en complexiteit leidt. Een planeet waar elke vierkante centimeter grond of water krioelt van leven - één soeplepel vruchtbare aarde herbergt zo’n zes miljard micro-organismen, die allemaal bijdragen aan de vruchtbaarheid van die grond. Ik heb dat feit al eens eerder vermeld, maar het blijft me verbazen hoe onze Aarde zò vol leven is (en hoe we dat leven zò moeten koesteren en beschermen).
En vruchtbare grond brengt me op datgene waar ik nu meer dankbaarheid wil voor voelen, bewust en traag en met mijn volledige aandacht: het voedsel dat elke dag op mijn bord ligt.
Maar dat is voor een andere mijmering.
Ik wens jullie een prachtige dag, en een moment van dankbaarheid. Ik probeer alvast elke dag een deel van die dankbaarheid te doen uitgaan naar de planeet waarop ik het voorrecht heb te mogen leven. Echt de coolste planeet in ons zonnestelsel. Als je daaraan twijfelt, probeer Venus dan eens. Daar is het 400 graden Celsius en regent het zwavelzuur. Nee, iedereen die op onze planeet wordt geboren, heeft daardoor alleen al de loterij gewonnen.
Het ga jullie goed, en tot de volgende aflevering.
Filip
Foto: Filip Van Kerckhoven